โดย.ณ วงเดือน
ตามรอยวีรกรรมความกล้าหาญ ของเหล่าผู้กล้าทั้งพลเรือน ตำรวจ ทหาร ที่สละชีพปกป้องชาติไทยไว้ในยุคที่ ระบอบคอมมิวนิสต์คุกรุ่นในช่วงปี 2516-2519 ที่อ.ทุ่งช้าง จ.น่าน
เมื่อช่วงต้นเดือน พฤศจิกายน ที่ผ่านมา ได้เดินทางผ่าน อนุสรณีย์วีรกรรมแห่งนี้ ที่สร้างขึ้นเพื่อรำลึกถึงผู้พลีชีพปกป้องแผ่นดินไทย ตั้งอยู่เนินเขาลูกเตี้ย ๆ ริม ทล.1080 สายน่าน-ทุ่งช้าง บริเวณหลักกม.ที่ 84 อ.ทุ่งช้าง จ.น่าน
สถานที่แห่งนี้ ในหลวงและพระราชินี รัชกาลที่ 9 ได้พระราชดำเนินมาทรงประกอบพิธีเปิดและวางพวงมาลา
เมื่อ 10 กพ.2519
และทุกปีถือเอาวันที่ 10 กพ.นี้
เป็นวันวางพวงมาลาและบำเพ็ญกุศลแด่วีรชนเหล่านั้น
ที่ตั้งจะอยู่สูงขึ้นไปบนเนินเขาเตี้ย ๆ ซึ่งมีบันได ไต่ขึ้นไปทั้ง 3 ด้านเมื่อขึ้นไปสู่ลานด้านบน จะพบกับที่ตั้งรูปปั้นตำรวจทหาร พลเรือน กำลังช่วยกันตั้งเสาธงชาติขึ้น และโดยรอบมีพื้นที่ลานกว้างพอสมควร
อนุสาวรีย์วีรกรรม สร้างไว้เพื่อตระหนักให้คนผู้อยู่เบื้องหลังได้ตระหนัก ถึงความกล้าหาญ ของเขาเหล่านั้น ที่ต่างเอาชีวิตเข้าแลก เพื่อปวงชนผู้อยู่ข้างหลังได้มีแผ่นดิน ที่อยู่อาศัยสืบไป
ความเป็นมาของ อ.ทุ่งช้าง จ.น่าน แต่เดิมมีฐานะเป็นแขวง เรียกแขวงขุนน่าน เจ้าผู้ครองแขวงชื่อ เจ้าพรม ณ น่าน ปกครองเมืองช่วงปี พศ.2442-2446
แล้วต่อมาได้รับยกฐานะเป็นอำเภอ จนเมื่อปี พศ.2504 ทางอำเภอได้ย้ายมาสร้างอาคารที่ทำการใหม่ ที่บ้านทุ่งช้าง หมู่ 2
จึงได้เปลี่ยนชื่อมาเป็นอำเภอทุ่งช้าง
รายชื่อเหล่าผู้กล้า ที่พลีชีพปกป้องผืนแผ่นดินไทย ทั้ง พลเรือน ตำรวจ ทหาร ที่แท่นแต่ละด้านของอนุสาวรีย์วีรกรรม แห่งนี้
ในเขตพื้นที่ของ อ.ทุ่งช้าง แห่งนี้ มีการสู้รบของ ขบวนการคอมมิวนิสต์ ซึ่งเริ่มมีการปฎิบัติการมาตั้งแต่ ปี พศ.2506 ทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ จนถึงปี พศ.2518
โดยอำเภอทุ่งช้างแห่งนี้ ประกอบด้วย 4 ตำบล 40 หมู่บ้าน มีชาวไทยหลายเผ่า ทั้ง ขมุ เหาะ , ม้ง , ถิ่น ,ลัวะ ,ไทลื้อ ,ไทเหนือ ซึ่งเป็นชาวไทยภูเขา มีพื้นที่ทั้งหมด 504,206.875 ไร่ อยู่ห่างตัวจังหวัดมา 90 กม. และมีพื้นที่ชายแดนติดกับ สปป.ลาว ทางด้านทิศตะวันตก
อำเภอทุ่งช้างแห่งนี้ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวอีกหลายแห่งนอกจากอนุสาวรีย์วีรกรรม พตท.แห่งนี้ ทั้งจุดผ่านชายแดนไทย-ลาว บ้านห้วยสะแตง ,ถ้าผาผึ้ง ,ถ้ำผาแดง,ถ้ำค้างคาว,น้ำตกผายักษ์ และยังมีอีกหลายสถานที่
จึงขอบันทึกไว้เป็นเรื่องราวดี ๆ ที่ได้มาเยือนเที่ยวชม อนุสาวรีย์วีรกรรมของเหล่าผู้กล้า ที่ อ.ทุ่งช้าง จ.น่าน แห่งนี้..
